ՀՆԴԿՈՏԵՄ - TROPAEOLUM - НАСТУРЦИЯ (КАПУЦИН)

Պատկանում է հնդկոտեմների (Tropaeolum) ընտանիքին։ Հայրենիքն Ամերիկան է։ իր հարուստ և գեղեցիկ ծաղիկների շնորհիվ բավական տարածված միամյա բույս է։ Ունի մի շարք տեսակներ, բազմաթիվ թփիկավոր և փաթաթվող ձևերով, որոնց բարձրությունը տատանվում Է 25 սմ֊ից մինչև 4 մ-ի սահմաններում։ Բարձր հնդկոտեմները օգտագործվում են բակի կողմից լուսամուտները, պատշգամբները ձևավորելու համար, կազմելով բարձր լարաշարքեր։ Թփիկավոր ձևերը օգտագործվում են ծաղկեթմբերի, ղևանդների, միքսբորդերների և ցածր շրջեզրերի ձևավորումներում։
Դեկորատիվ տարբեր ձևերի ծաղիկները լինում են սպիտակ, վառ կարմրագույն, դեղին, նարնջագույն և այլ երանգների: Տերևնեբը նույնպես ունեն տարբեր գույներ` կանաչ, սպիտակ խայտաբղետ և մուգ կանաչ։ Աերմերը իրենց մեծությամբ և ձևով խիստ տարբեր են, ունեն մոտավորապես կլոր կամ երկարավուն ձև, քիչ թե շատ ամուր, դեղին, սպիտակավուն խեցաձև պատյան, որը երբեմն շատ հեշտությամբ անջատվում Է սերմից։ Ծվունակությունը պահպանում Է 3—4 տարի, ծլում Է 8—12 օրվա ընթացքում։ Ցանքը կատ արվում Է ապրիլի վերջերին կամ մայիսի սկզբներին՝ ուղղակի բաց գրունտում։ Կարելի Է աճեցնել նաև: 9—10 սմ֊անոց թաղարներում և հողագնդիկով փոխադրել գրունտ։ Մեկ գրամ սերմում պարունակվում Է մոտավորապես 8 հատիկ:
Տնկումը պետք Է կատարել փափուկ և լավ մշակված հողերում, բաց, արևոտ տարածություններում, բույսը բույսից 20— 30 սմ հեռավորության վրա։ Ծաղկում Է ամբողջ ամառվա ընթացքում մինչե ուշ աշուն։ Սերմնահավաքը պետք Է կատարել հաճախակի, որովհետև հասած սերմնահատիկը անմիջապես վայր Է ընկնում և ստիպված պետք Է հավաքել գետնից։ Ամենատարածված խոշոր տեսակներից են T. majus L.-ը և T. Lobbianum Veitch: Երկու տեսակներն Էլ ունեն փաթաթվող և թփիկավոր ձևեր։ T. majus L.-ի սորտերից Վեզուվին ունի 2 մ բարձրություն, մուգ տերևներ և մարմնագույն ծաղիկներ, իսկ Էմպրես ՕՖ ինդիա սորտը կամ Կինգ օֆ Տոմ-տումբը ունի մոտ 30 սմ բարձրություն, մուգ տերևներ և հրակարմիր ծաղիկներ։ Բացի դրանցից, ուշագրավ են Կոկցինիում ֆոլլիս աուերան` դեղին ոսկեգույն տերևներով, և Ավրորան` կանաչ տերևներով ու դեղին ծիրանագույն ծաղիկներով։ T. Lobbianum Veitch-ի սորտերից են Կանարենզեն, որի բարձրությունը Հատնում Է մոտավորապես 3,5 մ-ի, ունի բաց դեղնագույն,մանր ծազիկներ, Կարդինալը, որի ծաղիկներր Հրակարմրագույն են։
Թփիկավորներից աչքի են ընկնում Ռուբինը, որի թփիկի բարձբությունը Հասնում Է 20—25 սմ, ծաղիկներր վառ կարմիր են և վերջապես Սնեգուրոչկան, որի ծաղիկներր սպիտակ են։