ԲԵԳՈՆԻԱ - BEGONIA - БЕГОНИЯ

Պապկանում է բեգոնիաների (Begoniaceae)ընտանիքին։ 350-ից 400-ի հասնող տեսակների կեսից շատի հայրենիքը արևադարձային Ամերիկան է, իսկ մյուսներինը՝ Ասիան (Արևելյան Հնդկաստան, Չինաստանը, Ճապոնիա) և Աֆրիկան (Մադագասկար կղզի)։ Բեգոնիաները բազմամյա խոտաբույսեր են։ Դեկորատիվ պարտեզագործության մեջ բարձր են գնահատվում, շնորհիվ տերևների բազմերանգության, գեղեցիկ ու բազմերանգ ծաղիկների երկարատև ծաղկման։ Օգտագործվում են ինչպես ծաղկային ձևավորումների, այնպես Էլ բնակարաններում աճեցնելու համար։
Ղևանդներսւմ ու ծաղկեթմբերում, ինչպես նաև զանազան այլ տիպի ծաղկային ձևավորումներում սովորաբար օգտագործվում են բեգոնիայի հետևյալ տեսակները B. semperflorens Link. et Otto (միշտ ծաղկող) H. B. gracilis H. B. K. (գեղեցիկ) և պալարավորներից՝ B. tuberosa hybrida Hort․։ Միշտ ծաղկող, ամենալավ այլ տեսակներից Է B. vernon compacta artopurpurea֊ն, որը 35 սմ բարձրությամբ, կարմիր արնագույն ծաղիկներով և կարմրագույն տերևներով բույս Է։ Կարճահասակ սորտելից Հրոծովն որն ունի 15 սմ բարձրություն և կարմիր կրակագույն ծաղիկներ։ Գեղեցիկ (gracilis)տեսակի սորտերից ծաղկային ձևավորումներում հաճախակի օգտագործվում են Կարմենը, որն ունի 25 սմ բարձրություն, վարդագույն ծաղիկներ ու մուգ դարչնագույն տերևներ ինչպես նաև Լյումինոզան 25 սմ բարձրությամը, մուգ կարմիր ծաղիկներով ու կարմիր դարչնագույն տերևներով։ Բարձր են գնահատվում նաև կոմպակտ Լյումինոզան և սպիտակ Մարգարտահատը իրենց սպիտակ ծաղիկներով ու կանաչ տերևներով։ Ինչ վերաբերումԷ պալարավորներին, որոնց պալալեներր ձմեռվա ընթացքում պահվում են նկուղներում, հանգստի շրջանը անցկացնելու համար, ծաղկային ձևավորումներում օգտագործվումեն հետևյալները՝ gigantea֊ն erecta֊ն, perfecta-ն և այլն։ Սրանց ծաղիկները խոշոր են, Վառ գույներով, լիաթերթ, կիսալիաթերթ և միաթերթ։
Տնկումները կատարվում են ապրիլի 20-ից հետո, երբ ցրտահարության վտանգն անցնում Է և դրսում օդի ջերմությունը 16°֊ից բարձր Է։ Լուսավոր հողամասերում բույսը բույսից տնկում են 10—12 սմ հեռավորության Վրա։ Կիսաստվերում այդ նորման մի քիչ մեծացնում են։ Տնկումը պետք Է կատարել հողագնդիկներոՎ։ Հողի նկատմամբ փոքր-ինչ պետք է ուշադիր լինել, քանի որ բեգոնիան Երևանի հողերում առանց հատուկ պատրասաված հողախառնուրդի լավ չի աճում։ Այդ նպատակով սովորական հողին անհրաժեշտ է ավելացնել տերևահող, ավազ և քիչ քանակությամբ երկու տարվա փտած գոմաղբ։ Ջուրը տրվում է առատ, ռետինե ջրցան խողովակով, առավոտյան արևածագից առաջ կամ մայրամուտին, արևային այրվածքներից խուսափելու համար։ Խնամքի հիմնական աշխատանքներն են քաղհանը և փխրեցումը։ Միշտ ծաղկող (semperflorens) և Գեղեցիկ (gracilis) տեսակները բազմանում են սերմերով ու կտրոններով, իսկ պալարավորները, բացի այդ ձևերից, բազմանում են նաև պալարների բաժանումով ու տերևների կտրոններով։ Սերմերը շատ մանր են, ունեն թրծած աղյուսի գույն։ Գեղեցիկ և միշտծաղկող տեսակների մեկ գրամում պարունակվում, է մոտավորապես 200․000 սերմնահատիկ, իսկ պալարավորներինը հասնում է մինչև 250․000֊ի։ Ցանքր կատարվում է ջերմատներում ցանքարկղերի, կավաթասերի կամ ծաղկամանների մեջ։ Այդ նպատակով նախապատրաստվող հողը պետք է կազմված լինի երկու մաս այգու հողից, մեկ մաս տերևահողից, 0,5 մաս գոմաղբից և 0,5 մաս ավազից։
18֊ից 20° ջերմության դեպքում սերմերը ծլում են 11-15 օրում։ Սածիլումը կատարվում Է վերը նշված հողի խառնուրդում, արկղերի մեջ և պահվում Է լույսին մոտ։ Պետք Է խուսափել ավելորդ խոնավությունից, քանի որ իրենց հյութալիության շնորհիվ տերևները շուտ են նեխում։ Բեգոնիան գազադիմացկուն բույս չէ։ Նույնիսկ այն ջերմատներում, որոնք տաքացվում են շեղ ծխնելուզավորվառարաններով, խիստ տուժում է քարածխի այրումից առաջացած զանազան գազերից, այն ժամանակ, երբ մյուս բույսերը դրանից բոլորովին չեն վնասվում։ Դժվար չէ նկատել, որ նման պայմաններում բեգոնիայի տերևների եզրերը կուչ են գալիս ու չորանում, բույսի աճը դառնում է անկանոն և ծաղակումը դանդարում, ընդհատվում է։ նշանակում է, բեգոնիան քիմիական նյութեր արտադրող գործարանների բակերում կամ շրջակայքում տնկելը անիմաստ է։