ԶԱՆԳԱԿԱԾԱՂԻԿ - CAMPANULA - КОЛОКОЛЬЧИК

Պատկանում Է զանգակազգիների (Campanulaceae) ընտանիքին։ Զանգակածաղկի տարբեր տեսակների բարձր դեկորատիվ սորտերն աչքի են ընկնում արագ և հեշտ բազմացումով, ինչպես նաև աճման պայմանների նկատմամբ խիստ ցածր պահանջկոտությամբ։ Չնայած այս մեծ առավելություններին, այնուամենայնիվ, զանգակածաղիկը դեռևս մեզ մոտ շատ քիչ Է տարածված։ Զանգակա ծաղիկների տեսակները և ձևերը շատ-շատ են։ Միայն Միջերկրական ծովի ավազանում դրանց թիվը հասնում Է մոտավորապես 250-ի։ 10—12 տեսակ կա Հյուսիսային Ամերիկայում։ Քիչ չի դրանց թիվը նաև Կենտրոնական Եվրոպայում ու Սիբիրում։
Գեղձատերևխոշորածաղիկ զանգակածաղկի (C. persicifolia L.): Հայրենիքը Եվրոպան Է և Սիբիրը։ Ամեադեկորատիվ տեսակներից մեկն Է, որի բարձրությունը տատանվում Է 70—100 սմ-ի սահմանն երում։ Աչքի Է ընկնում սպիտակ, երկնագույն, բաց մանուշակագույն, հասարակ կամ լիաթերթ ծաղիկներով։ Նույն տեղում կարելի Է մշակել 5 տարուց ոչ ավելի։ Իր գեղեցկությամբ հատկապես աչքի Է ընկնում լիաթերթ թագիկավորի (C. v. coronata) սպիտակ և կապույտ ծաղիկներ կրող Մերխեյմ կոչվող ձևը, որը պատկանում Է վերը նշված տեսակին։ Բարձրությունը հասնում Է 1 մ-ի։ Բրգաձև (C. pyramidalis L.) զանգակածաղիկը մշակվում Է որպես երկամյա կամ եռամյա բույս։ Հայրենիքը Միջերկրական ծովի ավազանն Է։ Բարձրությունը հասնում Է 1—1,5 մ-ի, ծաղկում Է մանուշակագույն երկնագույն և սպիտակ ծաղիկներով։ Օգտագործվում Է գազոնների ֆոնի վրա մեկական կամ խմբերով տնկելու, ինչպես նաև միքսրորդերներում կտրած ծաղիկներ ստանաղու համար և այլն։
Կարպատյան զանգակածաղկի (C. carpatica lacq.) հայրենիքը Կարպատյան լեռնաշխարհը և Հունգարիան Է։ Բարձրությունը հասնում Է 40—50 սմ-ի։ Դեղձատերևավորի նման ցրտադիմացկուն Է, ծաղկում Է հունիսից սեպտեմբեր, սպիտակ կամ կապույտ ծաղիկներով։ Ցրտադիմացկուն, կարճահասակ զանգակածաղիկներից մեկն Է C. pusilla Hanke-ն, որի բարձրությունը հասնում Է 10—12 սմ-ի, ծաղկում Է սպիտակ կամ երկնագույն ծաղիկներով։ Հայրենիքը Ալպյան լեռներն են։ Օգտագործվում Է գորգային ձևավորումներում և եզրագծերի համար։
Զանգակածաղիկների մեջ աչքի ընկնող տեղ է գրավում նաև Ց. մեդիւմ Լ.-ը, որի հայրենիքը Եվրոպան Է։ Այս բույսի բարձրությունը հասնում Է 50—90 սմ-ի, ծաղկում Է հունիս-հուլիս ամիսներին։ Երկամյա բույս է ծաղկում է միայն երկրորդ տարում, սպիտակ, վարդագույն, կապույտ և մանուշակագույն ծաղիկներով, որոնք հասարակ կամ լիաթերթ են։ Հանդիպում են նաև թագիկավոր ձևեր` կրկրնակի պսակով։ Այս տեսակը մեր պայմաններում հաջողությամբ ձմեռում է բաց գրունտում։ Մշակվոււմ է կտրած ծաղիկներ ստանալու նպատակով, որոնք ջրի մեջ դիմանում են 10—12 օր։ Լավ է ծաղկում ջերմատներում` թաղարների մեջ կամ դարակների վրա։ Օգտագործվում է նաև միքսբորդերների, ղևանդների և խմբավորումների համար։ Տրնկումը կատարվում է արևոտ, լուսավոր հողամասերում, չնայած որ վատ չի զգում նան կիսաստվերում։ Սովորաբար տնկում են բույսը բույսից 30—35 սմ հեռավորության վրա։ Նախընտրում է պարարտ, սննդանյութերով հարուստ հողերը։ Պահանջկոտ է նաև խոնավության նկատմամբ։
Բազմացվում է գլխավորապես սերմերով, իսկ բազմամյաները նաև թփիկների բաժանումով և արմատածիլերով։ Ցանքը ջերմատներում կատարվում է գարնանը` ցանքարկղերի մեջ կամ ուղղակի տաք ջերմոցի գրունտում։ Սերմերը փոքր են, տարբեր ձևերի և գույների, տափակ, օվալաձև, գորշ դարչնագույն և բաց դեղնագույն։ Մեկ գրամում C. carpatica-ն պարունակում Է մոտավորապես 13000 սերմնահատիկ, իսկ C. medium-ն 5000—հատիկ։ Ծլում են 10—15 օրում, ծլունակությունը պահպանում են 3 տարի։