ԿՈՐԴԻԼԻՆԵԵՒ ՎԻՇԱՊԱԾԱՌ - CORDYLINE U DRACAENA - КОРДИЛИНЕ И ДРАКОНОВОЕ ДЕРЕВО

Պատկանում են շուշանազգիների (Liliaceae) ընտանիքին։ Հայրենիքը արևադարձային աֆրիկան է, նոր զելանդիան, կանարյան և Խաղաղ օվկիանոսյան մի շարք կղզիներ։ Կոլդիլինեները և վիշապածառերը արտաքին տեսքով միմյանցից համարյա թե չեն տարբերվում։ Մշակության ագրոտեխնիկան էլ նույնն է։ Ահա թե ինչու դեկորատիվ պարտեզագործության մեջ երկուսն էլ կոչվում են մի ընդհանուր անունով դրացենա (Dracaena). Այդ երկու բույսերի տարբերությունն այն է, որ վիշապածառերը արմատածիլեր չունեն, իսկ կոլդիլինենեըն ընդհակառակն, ունեն և բազմանում են նաև դրանցավ։Վիշապածառերի արմատները դեղնագույն են, կորդիլինենեըինը' սպիտակ։
Կորդիլինեների տերևների եզրերի ջղերը կենտրոնականից հեռանում են անկյան տակ. կենտրոնական ջիղը քիչ ուռուցիկ է վիշապածառերի տերեների երկրորդական ջղերը համարյա զուգահեռ են միմյանց նկաամամբ և դրանք Կորդիլինեև տերեների երկու ծայրամասերում մերձենում են միմյանց։ Վերջապե. դրանց մեջ ամենամեծ տարբերոեթյունն այն է, որ վիշապածառերի սերմնարաններում եղած սերմասկզգբնակների թիվը չի անցնում 6-ից, իսկ կորդիլինեներինր 18-ից պակաա չի լինում։ Կորդիլինեների և վիշապածառերի ծաղկաբույյերը հուրանավոր են, կազմված են բազմաթիվ, երբեմն բուրավետ, մանրիկ ծաղիկներից որոնք սենյակային պայմաններում կազմավորվում են այն ժամանակ, երբ բույսը արդեն բավական տարիքոտ է կամ էլ աճման պայմյյւնները անբարենպտ են։ Թե Վիշապածառերի և թե' կորդիլինեների տերեները հաճախ լինում են երանգավոր նախշերով, ինչպես օրինակ, D. fragrans-նը Ծաղիկները սպիաակ են, բուրավետ, սենյակային պայմաններում բույսի բարձրությունը հասնում է մոտավորապես 2 մ-ի, իսկ տերևնեըի լայնությունը 5-7 սմ-ի։ Դեկորատիվ մեծ արժեք է ներկայացնում D, Lindeni-ն, որի խայտաբղետ տերևները եզրագծված են լայն, դեղին շերտիկներով, իսկ D. Massangeana-ինի լայն շերտն անցնում է տերևի կենտրոնական ջղի երկայնքով։ Կոըդիլինեներից ուշագրավ են C. indivisa Kth.ը և С. australis Hook.-ը՝ իրենց այլատեսակներով։ Խայտաբղետ տերևավորներից ուշագրավ է C. terminalis rosea Kunth. տեսակը, որի տերևները մուգ կարմրաարնագույն են կամ կանաչ կարմրավուն, վարդագույն և այլն։ Կան նաև այնպիսի կորդիլինեներ, որոնց սպիտակ կամ դեղին շերտիկները ձգվում են տերևների ամբողջ երկայնքով։
Վիշապածառերը և կորդիլինեներր մեզ մոտ, սենյակային պայմաններում ձմեռում են բավական հաջող, սակայն խայտաբղետ կորդիլինեների նկատմամբ մի փոքր ավելի ուշադիր պետք է լինել։ հնարավորության սահմաններում ձմռան ամիսներին այդ բույսերը պեաք է չոր պահել, հակառակ դեպքում դըրանց կոճղարմատներր և արմատներր կփտեն։ Առհասարակ կորդիլինեների կոճղարմատներն ամեն տարի գարնանը փոխարինվում են նորերով և արագությամբ ընդգրկում շրշապատող հոդագնդիկը, եթե վերատնկած բույսի թաղարը նախկինից 2-3 սմ-ից ավելի մեծ չէ։ Վիշապածառի նկատմամբ նըշված ռեժիմը այնքան էլ կարևոր չէ, դրա արմատները բազմամյա են և խոնավությունից չեն տուժում։ Ամռանը սովորաբար վիշապածառը և կորդիլինե տերմինալիսը պահում են 16-18°, իսկ կորդիլինեա-աուստրալիսը և ինդիվիզիան 12-14° ջերմության և առատ լոսսավորության պայմաններում։ Եթե օդը շատ չոր է, ապա ժամանակ առ ժամանակ անհրաժեշտ է բույսերը ցողել ջրով։ Միայն թե այս դեպքում պետք է հետևել, որ ջուրը չհավաքվի բույաի աճման կենտրոն ական մասում, քանի որ դրանից կարող են անցանկալի հետևանքներ առաջանալ։ Երիտասարդ բույսերի վերա տնկում են ամեն տարի, իսկ հասակավորները' 2-4 տարին մեկ ։ Վերատնկումը կատարում են վաղ գարնանը, նախօրոք պատրաստելով հատուկ հողախառնոտդ, կազմված 3 մաս ճմահողից, 1 մաս տերևահողից, 1 մաս տորֆահողից, 1 մաս փտած գոմաղբից և 1 մաս ավազից: Վերատնկման ժամանակ հեռացնռւմ են բոլոր վնասված և փտած արմատները։ Վերատընկումից հետո դեռ որոշ ժամանակ բույսերը պահվում են ներսում, և բաց օդ դուրս բերվում (պարտեզ, պատշգամբ) միայն օրերը տաքանալուց հետո ։ Երևանի պայմաններում թե' վիշապածառերը և թե' կորդիլինեները կարելի է օգտագործել ինչպես բնակարանների, այնպես էլ դրսի ծաղկային ձևավորումներում, միայն թե անհրաժեշտ է տնկել կիսաստվերում ։ Կորդիլինե ինդիվիզան հրաշալի դիմանում է արևի կիզիչ ճառագայթներին ։ Ամառվա ընթացքում բույսերը պետք Է ջրել առատորեն և երբեմն սնուցել գոմաղբահեղուկով։ Անհրաժեշտության դեպքում բույսը պետք Է ցողել գոլ ջրով։ Կորդիլինեները բազմանում են սերմերով։ կոճղարմատների ծիլերով և օդային անդալիսով, իսկ վիշապածառերը՝ միայն ցողունի կտրոններով օդային անդալիսով, երբեմն նաև սերմերով: Բազմացման համար նախատեսված բուքսի ամբողջ պսակը նախօրոք կտրում են, վերքը ծածկում փայտածխափոշով և տանկում մաքուր լվացած գետի ավազի մեջ։ Գոլորշիացման մակերեսը կըրճատելու նպատակով տերևների մի մասը հեռացնում են, իսկ մյուս մասը՝ կտրում, կարճացնում կիսով չափ։ Ցողունը, որն արդեն զուրկ է պսակից, բաժանում են 5-7 սմ երկարությամբ կտրոնների, և վերքերը ծածկելով ածխափոշով թեք տնկում ավազի մեջ։ Կարելի Է նաև ցողունը ամբողջությամբ, առանց մասերի բաժանելու պառկեցնել բազմացման արկղի մեջ և ծածկել ավազով։ Քնած աչքերից նոր աճած բուսակները ցողունից անջատվում են միայն այնժամանակ, երբ արդեն սկսում են սնվել սեփական արմատնեըով։ Եթե ցողունը շատ հաստ Է, կարելի Է երկայնքով կտրել, բաժանել երկու մասի և վերքը զգուշությամբ ծածկել ածխափոշով։ Օդային անդալիսի ժամանակ բնի վրա թեք կտրվածք են անում և կտրվածքի մեջ փայտի տաշեղիկ են դնում, որպեսզի վերքը բաց մնա։ Այնուհետև բազմացումը կատարվում Է հանրածանոթ եղան ակով։ Բազմացման այս եղանակր նապատակահարմար է կիրառել բնակարանային պայմաններում, քանի որ շատ հեշտ Է և պարզ: Սերմերով հիմնականում բազմանում են կորդիլինե ինդիվզան, աուստրալիսը և նուտանսը։ Սերմերի ծլման համար անհրաժեշտ Է 20° ջերմություն։ Ցանքը պետք Է կատարել մայիսի երկրորդ կեսից։