ԲՈՑԵՆԻ ՄԻԱՄՅԱ - PHLOX - ПЛАМЕННИК

Պատկանում է կապտուկազգիների (Polemoniaceae) ընտանիքին։ Հայրենիքը Տեխասն է (ԱՄՆ)։ Բոցենին ունի ինչպես միամյա, այնպես էլ բազմամյա տեսակներ։ Միամյաներից մշակության մեջ հայտնի է Ph. Drummondi Hook. տեսակը, որի բոլոր մեզ ծանոթ սորտերն էլ ուշագրավ են իրենց երկարատև ծաղկումով և բազմերանգ ու դիմացկուն ծաղիկներով։ Հանդիպում են ինչպես մաքուր, այնպես էլ խայտաբղետ գույների ծաղիկներ։ Այս տեսակի տարբեր սորտերի բարձրությունը տատանվում է 15-30 սմ․-ի սահմաններում։ Կարճահասակները երբեմն մշակվում են ջերմատներում կամ բնակարաններում։ Բոցենին մեծ մասամբ օգտագործվում է ծաղկային ձևավորումներում (ծաղկեթմբերում, ղևանդներում և զանազան խմբավորումներ կազմելու համար)։ Ծաղիկները թույլ բուրավետ են, երբեմն օգտագործվում են ծաղկափնջեր կազմելու համար։ Առավել հետաքրքիր սորտերից են՝ Ph. Drummondi grandiflora-ն (խոշոր ծաղկավոր բոցենի), որն ունի 30-35 սմ բարձրություն ու զանազան գույնի խոշոր ծաղիկներ և Ph. Dr. semiplena-ն, որի ծաղիկները կիսալիաթերթ են։ Բարձրահասակների շարքին կարելի է դասել նաև Ph.Dr. curpidata-ն, որի ծաղիկները ատամնավոր են, աստղաձև, ունեն մաքուր կամ խայտաբղետ գույն։ Այս սորտը մշակության մեջ համեմատաբար ավելի քիչ է տարածված։ Կարճահասակներից ուշագրավ են Ph.Dr. nana compacta-ն որն ունի 15-18 սմ բարձրություն և բազմագույն ծաղիկներ, ինչպես նաև Ph. Dr. hortensiae-flora-ն, որն ունի հովանոցաձև, հորտենզիայի նման ծաղիկներ։ Ցանքը ջերմատներում կատարվում է մարտ ամսին՝ ցանքարկղերի մեջ։ Նախասածիլումը նույնպես կատարվում է արկղերի մեջ։ Բոցենին չի կարելի սածիլման արկղում թողնել երկար ժամանակ, քանի որ բույսը արդեն կիսափայտացած վիճակում այլև անզոր է լինում նորմալ աճել ու առատ ծաղիկներ տալ, չնայած որ ծաղկած վիչճակում ևս հնարավոր է չնչին կորուստներով գրունտ տեղափոխել։ Տնկումը պետք է կատարելկիսաստվերում, սննդանյութերով հարուստ հողերում։ Պահանջվում է չափավոր որոգում։ Ծաղկումը սկսում է հունիս ամսից և լավ խնամքի դեպքում տևում է մինչև ուշ աշուն։ Երբեք չի կարելի թողնել, որ միամյա բոցենին մինչջ դաշտ տեղափոխելը սածիլման արկղերում կոկոն տա կամ ծաղկի։ Այդպիսի վիճակում գրունտ տեղափոխել չի կարելի, քանի որ արևոտ տեղում, առավել ևս Երևանի կլիմայական պայմաններում, հատկապես չի դիմանում չորությանը և ամառվա կեսին կամ չորանում, կամ կորցնում է իր դեկորատիվ տեսքը։ Միամյա բոցենու ցանքը կարելի է կատարել նաև ուղղակի բաց գրունտում։ Սերմահավաքը կատարվում է այն ժամանակ, երբ հասունացած պտուղները ստանում են բաց դեղին գույն, քանի որ լրիվ հասունանալու դեպքում, առավելապես շոգ եղանակին, պտուղները հեշտությամբ ճաքում և սերմերը համարյա լրիվ թափվում են։ Միևնույն ժամանակ չպետք է հավաքել կիսախակ սերմերը, քանի որ դրանք հետհասունացում չունեն, հետագայում չորացնելիս չեն հասունանում և տալիս են ծլունակության խիստ ցածր տոկոս։ Հավաքված սերմերը չորացնելիս անհրաժեշտ է վերևից թղթով ծածկել, որպեսզի պտուղները ճաքելիս սերմերը ցրիվ չգան։ Ծլում է 8-10 օրում, ծլունակությունը պահպանում է 1-2 տարի։ Մեկ գրամում պարունակվում է մոտավորապես 750 հատիկ։ Սերմերը քիչ երկարավուն են, ձվաձև, մի կողմը տափակ, դարչնագույն, արծաթավուն խավով։ Միամյա բոցենին խորհուրդ չի տրվում մշակել արդյունաբերական ձեռնարկությունների շրջակայքում, քանի որ խիստ տուժում է վնասակար գազերից։