ՄԱՆՈՒՇԱԿ - ԵՌԱԳՈՒՅՆ - ФИАЛКА ТРЕХ ЦВЕТНАЯ

Միամյա խոտաբույս է, պատկանում է մանուշակազգիների ընտանիքին: Մանուշակի ցողունը լինում է կանգուն, կողավոր, 10-20 սմ երկարությամբ, քիչ ճյուղերով կամ առանց ճյուղերի, մերկ կամ ծածկված նոսր մազերով: Մանուշակի տերևները հերթադիր են, հազվագյուտ են լինում ցողունի վրա տարածված, ստորին տեիևները փոքր են, սրտաձև, վերևի տերևները երկարավուն են կամ նշտարաձև, երկարակոթուն: Ծաղիկներն աճում են երկար ծաղկաոտերի վրա: Պտուղը պարկանման է, որի մեջ տեղավորված են բազմաթիվ սերմեր. Մանուշակը ծաղկում է վաղ գարնանը:
Քիմիական բաղադրությունը: Պարունակում է սապոնին, ռուտոզիտ, վիոլակվերցիտրին, տանին, լորձանյութ: Տերևներս պարունակում են ռուտին, ներկանյութեր, եթերային յուղ:
Օգտագործման եղանակը: Մանուշակը բժշկության մեջ օգտագործվել է շատ վաղուց: Օգտագործել են ծաղիկը և տերևները:
Ռուսական բժշկության մեջ մանուշակն օգտագործել են թոքային խողովակախտի բուժման համար:
Բուլղարական բժշկության մեջ մանուշակն օգտագործել են մաշկային ցաների, մազարմատների բորբոքումների, միզաքարային հիվանդության, շնչահեղձության, կապույտ հազի, թոքային խողովակախտի, անքնության, հիստերիայի, սրտի արագ բաբախման բուժման համար: Հայկական բժշկության մեջ մանուշակն օգտագործել են կոկորդի ուռուցքների, գլխացավի, ուղեղի թաղանթախտի, ոսկրային ուռուցքների, ջրակալված բշտերի, լյարդի բորբոքային հիվանդությունների, սրտացավերի, հազի, փորկապության, հևոցի, հաստ աղիքի արտանկման, պալարախտի, լանջաթաղանթների (պլևրիտի) բորբոքումների, սննդախանգար խոցերի, շրթունքների ճաքճքվածության, բորի, մարսողական ուղու խանգարումների, թոքաբորբերի բուժման համար:
1. 20 գ մանուշակի ձեթին խառնել 80 գ խմորաջուր և բերանը ողողել ու խմել` կոկորդի ուռուցքները բուժելու համար:
2. Մանուշակի ձեթը օրը 3 անգամ 5-ական կաթիլ կաթեցնել քթանցքերը և միաժամանակ քսել գլխին` ուղեղի թաղանթախտի և գլխացավերի բուժման համար: Մանուշակի ձեթը քսել մաշկային բշտերին, ոսկրային ուռուցքներին, սննդախանգար խո ցերին, բորին, շրթունքների ճաքճքվածությանը` դրանց բուժման համար: Մանուշակի ձեթը օրը 3 անգամ 1-ական ճաշի գդալ խմել, ստամոքսաղիքային ուղու խանգարումների, աղիքային խիթքի, հազի, թոքաբորբերի, լյարդի հիվանդությունների բուժման, բերանի տհաճ հոտի անցկացման համար:
3. 250 գ մանուշակի մզվածքի վրա ավելացնել 10 գ սերկևիլի կորիզ, 40 գ տուղտի սերմ և 3 լ ջուր ու 24 ժամ պւսհել, ո`րից հետո այնքան եփել, մինչև մնա կեսը, ապա քամել, վրան ավելացնել 250 գ մեղր կամ շաքար և նորից եփել մինչև թանձրանա: Այս խառնուրդը պետք է խմել գարու ջրաթուրմով, որը պետք է պատրաստել հետևյալ կերպ: 1 կգ գարին լվանալ, վրան ավելացնել 3 լ եռացրած ջուր, բերանը հերմետիկ փակել և թողնել 24 ժամ, որից հետո քամել և հետը խառնել 300 գ մեղր: Այնուհետև 40 գ մանուշակի մզվածքից պատրաստված խառնուրդը խմել 60 գ գարեջրով` լյարդի բորբոքային հիվանդությունների, հևոցի, սրտի ցավերի, ձգձգվող թոքային խողովակախտի, կապույտ հազի, փորկապության բուժման համար: Այդ նույն հիվանդությունների բուժման համար կարելի է օգտագործել նաև հետևյալ պատրաստուկը:
4. 1 կգ մանուշակի վրա ավելացնել 3 լ եռացրած ջուր, բերանը հերմետիկ փակել և թողնել 24 ժամ, հետո քամել, ստացվածին ավելացնել 1 կգ մեղր ու այնքան եռացնել, մինչև խառնուրդը թանձրանա: Սրանից վերցնել 40 գ և 60 գ գարու ջրաթուրմով խմել` օրը 3 անգամ:
5. Մանուշակն ամբոջությամբ աղալ, քամել և 2 լ մզվածքին ավելացնել 1 կգ մեղր, եփել և օրը 3 անգամ 150-ական գ խմել` պալարախտի, լանջաթաղանթի (պլևրիտ) բորբոքային հիվանդությունների բուժման համար:
6. 250 գ մանուշակի տերևի մզվածքի վրա ավելացնել 50 գ մեղր կամ շաքար, լավ խառնել և օրը 3 անգամ 50-ական գ խմել` հաստ աղիքի արտանկումը բուժելու համար: