ԳԱԲԾԻԼ - ԽԱՎՐԾԻԼ - ԽԱՇՆԴԵՂ - РЕВЕНЬ

Գաբծիլը բազմամյա խոտաբույս է, պատկանում է մատիտեղազգիների ընտանիքին: Նրա արմատը հզոր է, որից առաջանում են կարճ, բազմագլխանի կոճղարմատներ, ցողունն ուղղաձիգ է, հանգուցավոր, մինչև 1,5 մ բարձրությամբ, քիչ ճյուղավորված: Ցողունային տերևները սակավ են, ծածկված կարմրավուն կետերով. Արմատամերձ տերևները հավաքված են տերևաբույլում և խոշոր են, երկարակոթուն: Տերևակոթունների երկարությունը հասնում է մոտ 30 սմ-ի: Տերևները վերևից ծածկված են կարճ, իսկ ներքևից` երկար մազիկներով, տերևաեզրերը խոշոր կտրվածքներ ունեն: Ծաղիկները մանր են, հավաքված բազմածաղկային ավելացման ծաղկաբույլում` դրված մերկ ծաղկակոթունների վրա, պսակաձև են, սպիտակավարդագույն կամ կարմիր ծաղկապատյանով: Առէջներն ինն են: Վարսանդը կազմված է երեք պտղատե- րևիկներից: Պտուղը եռաբուն է, կարմրադարչնագույն: Սերմը մեկն է, եռակող, լցնում է ամբողջ պտուղը: Ծաղկում է հունիսին:
Քիմիական բաղադրությունը: Պարունակում է անտրախինոնային գլիկոզիդներ` ռեումեմոդին, ռեին, ռեինաթթու, կատեխին և տանինսային գլիկոզիդներ:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործում են գաբծիլի արմատը:
Ռուսական բժշկության մեջ գաբծիլն օգտագործել են քրոնիկ փորկապության բուժման համար:
Հայկական բժշկության մեջ գաբծիլն օգտագործվել է տեսողության թուլացման, սրտխփոցի, զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման, սրտխառնոցի, մարսողական ուղու բորբոքումների, զկռտոցի, լյարդի, երիկամների, միզապարկի, փայծաղի և արգանդի բորբոքային հիվանդությունների, ինչպես նաև փայծաղի ուռուցքների բուժման համար:
1. Գաբծիլի արմատն աղալ, քամել և ստացված մզվածքից օրը 3 անգամ 1-ական ճաշի գդալ խմել (ուտելուց կես ժամ հետո)` հաճախասրտության (տախիկարդիա), սրտխառնոցի, զկռտոցի, ստամոքսի լորձաթաղանթի բորբոքումների, զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման բուժման համար: Այդ նույն մզվածքը կարելի է թրջոցների ձևով օգտագործել` տեսողության վատացման դեպքում:
2. 150 գ գաբծիլի արմատի մզվածքին ավելացնել 150 գ գինու քացախ, դնել մեղմ կրակին և եռացնել 30 րոպե: Օրը 3 անգամ, ուտելուց կես ժամ հետո խմել 1-ական ճաշի գդալ լյարդի, երիկամների, միզապարկի, արգանդի բորբոքումների, փայծաղի ուռուցքների, ստամոքսի խոցի բուժման համար:
Այդ նույն պատրաստուկը թրջոցների ձևով կարելի է օգտագործել մրջնբույնի, կարմիր քամու և պարանոցի ուռուցքների բուժման համար (ըստ Ամիրդովլաթի) գաբծիլի հակաթույնը եղրդակն է: