ՈԻՐՑ-ЧЕБРЕЦ-ТЫМЬЯН

Բազմամյա խոտաբույս է, պատկանում է խուլեղինջազգիներ ընտանիքին: Ունի մուգ մոխրագույն, ձվաձև, մանր, հոտավետ տերևներ: Ծաղիկները մանր են. Բաժակը կանաչ, երկշրթանի Է: Վերին շուրթն ունի երեք, իսկ ներքևինը` երկու ատամ: Պսակը երկշրթանի Է, վարդագույն կամ բաց մանուշակագույն: Առէջները չորս հատ են, երկուսը կարճ են, երկուսը` ավելի երկար: Պտուղը կազմված է չորս կլոր, մոխրադարչնագույն սերմերից: Ամբողջ բույսը հաճելի հոտ ունի: Ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին:
Քիմիական բաղադրությունը: Ուրցը պարունակում է եթերայուղ, որի հիմնական բաղադրիչը թիմոլն է: Բույսի մեջ կա նաև ցիմոլ, պինեն, բորնեոլ, կարիոն, ֆիլլեն և լինալոլ: Բացի եթերային յուղից, հայտնաբերված են նաև ֆլավոնոիդներ:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործել են վերգետնյա մասը:
Հայկական բժշկության մեջ ուրցն օգտագործել են զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման, ատամնացավի, ականջի բորբոքումների, քաղցկեղի (գանգրենային), դաշտանի խանգարումների, լյարդի և ստամոքսի բորբոքային հիվանդությունների, ջղացավության, նստանյարդի բորբոքումների, դեղնախտի, բորի, քոսի, մարսողական ուղու բորբոքումների, փայծաղի բորբոքային հիվանդությունների, հիշողության կորստի բուժման համար:
1. 20 գ ուրցը մանրել, վրան ավելացնել 1 լ մածուն, թողնել 12 ժամ և առավոտյան վաղ, քաղցած ժամանակ ուտել` զարկերակային արյան ճնշումն իջեցնելու համար: 2. Ուրցը աղալ և դնել վւտախտի (գանգրենայի) վրա` բուժման համար:
2 250 գ ուրցի մզվածքին ավելացնել 1 լ գինու քացախ, եփել և օրը 2անգամ, ուտելուց 20 րոպե անց, 50 գ խմել, մարսողական ուղու խանգարման, փայծաղի բորբոքային հիվանդությունների բուժման համար:
3. 3 լ ուրցի մզվածքի վրա ավելացնել 1 կգ մեղր և հանդարտ կրակի վրա այնքան եփել, մինչև թանձրանա, ապա օրը 3 անգամ 100-ական գ ուտել` ստամոքսի և լյարդի բորբոքումների, դաշտանի խանգարման, նստանյարդի բորբոքման, ջղացավի բուժման համար:
4. Ուրցը ջրով եփել և լոգանք ընդունել բորի, քոսի, դեղնախտի բուժման համար:
5. Ուրցը ծեծել և դնել ցավող ատամին` ցավն անցկացնելու համար:
6. Ուրցն աղալ, քամել և մզվածքից օրը 2 անգամ 5 կաթիլ կաթեցնել ականջների մեջ` ականջացավի, միջին ականջի թարախային բորբոքումների բուժման համար:
7. 5 գ ուրցն աղալ, խառնել մեկ ճաշի գդալ մեղրի հետ և քնելուց առաջ ուտել` տկարամտության, հիշողության կորստի, տեսողության վատացման, անոթային կարծրախտի բուժման համար: