ԿՈՐՆԳԱՆ - ЭСПАРЦЕТ

Բազմամյա խոտաբույս է, պատկանում է թիթեռնածաղկավորների ընտանիքին: Արմատային համակարգն առանցքային է, ուժեղ զարգացած, թափանցում է 3-6 մ խորությամբ: Կորնգանն ունի թավոտ, ճյուղավորվող, 50-ից մինչև 120 սմ բարձրությամբ ցողուններ, որոնք կազմում են հավաքված, կիսականգուն թուփ: Տերևները փետրաձև են, 7-16 զույգ տերևիկներով, ծաղկափթթությունը երկար ողկույզ է, տարբեր երանգի վարդագույն ծաղիկներով: Սերմերը կիսակլորավուն կամ ձվաձև են, ցանցավոր, միակողմ, չբացվող ունդեր են:
Քիմիական բաղադրությունը: Պարունակում է վիտամիններ, կարոտին, մեծ քանակությամբ նեկտար: Սերմը պարունակում է օսլա, ածխաջրեր, միկրոտարրեր:
Օգտագործման եղանակը: Բժշկության մեջ օգտագործել են բույսի վերգետնյա մասը և ծաղիկները:
Հայկական բժշկության մեջ կորնգանն օգտագործել են շողացող հաճախասրտության, ջրգողության, միզակապության, փայծաղի և լյարդի հիվանդությունների, արգանդի ուռուցքների բորբոքումների, թոքային խողովակահեղձուկի բուժման համար:
1. 4 կգ կորնգանն աղալ, վրան ավելացնել 40 լ եռացրած ջուր, թողնել գոլանա և լոգանք ընդունել, ոսկրացավության, մկանացավության և հղիության հետ կապված որովայնի մկանների կարկամման բուժման համար:
2. Կորնգանն աղալ, ձվի դեղնուցով շաղախել և քսել ամորձիների և կրծքագեղձի ուռուցքներին` բուժման համար:
3. Կորնգանն աղալ, բակլայի ալյուրով և վարդի յուղով եփել և դնել կրծքագեղձերի չարորակ ուռուցքներին և պարանոցի ուռուցքներին` բուժման համար:
4. 250 գ կորնգանի մզվածքի վրա ավելացնել 1 լ մուսկատ գինի, դնել մեղմ կրակի վրա, 30 րոպե եռացնել, ավելացնել 20 գ հայկավ, լավ խառնել 10 գ յոթ եղբոր արյուն կոչվող բույսի հետ և օրը 3 անգամ 100-ական գ խմել` շողացող հաճախասրտւթյան, միզակապության, ջրգողության, փայծաղի և լյարդի բորբոքային հիվանդությունների, թոքային խողովակահեղձուկի, խանգարված դաշտանի, ստամոքսաղիքային ուղում եղած ուռուցքների և խոցերի, արգանդի ուռուցքների բուժման համար:
Ըստ Ամիրդովլաթի, կորնգանի հակաթույնը մուրտի պտուղն է, փոխարինողը` չամանը: