ՎԱՅՐԻ ԽԱՂՈՂ - AMPELOPSIS - ДИКИЙ ВИНОГРАД

Պատկանում է խաղողազգիների (Vitaceae) ընտանիքին։ Հայրենիքը Հյուսիսային Ամերիկան Է։ Վայրի խաղողը (A․ quincjuefolia Mich․) մագլցողների թվում ամենա ցրտադիմացկուն բնափայտային բույսերից մեկն է, որը աչքի է ընկնում ամենաբարձր դեկորատիվ առանձնահատկություններով։ Այս բույսը հատկապես գեղեցիկ է ուշ աշնանը, երբ տերևները ստանում են անզուգական կարմրավուն երանգ։ Արագաճ բույս է, բարձրությունը հատնում և երբեմն անցնում է 10 մ-ից։ Կառչող բույս է, բեղիկներով հեշտությամբ կառչում է պատի աննշան ելուստներին, սակայն հենարանի կարիք է զգում։
Հողի կկատմամբ պահանջկոտ չէ, բայց լավ է աճում պարարտ, սննդանյութերով հարուստ հողում։ Պահանջում է առատ և հաճախակի ոռոգում։ Հեշտությամբ բազմանում է սերմերով, կտրոններով և հասարակ անդալիսով։ Անդալիսով բազմացնելիս շիվը պառկեցնում են գետնին և կեռկալներով ամրացնելուց հետո հող լցնում վրան։ Հանգույցներից բույսը շիվեր և արմատներ է արձակում։ Հաջորդ տարի գարնանը դրանք անջատում են միմյանցից և որպես ինքնուրույն բույսեր տնկում համապատասխան հողամասերում, 30—40 սմ միջբուսային տարածությամբ։
Կտրոններովբազմացնելու դեպքում մեկ տարեկան շիվերը վաղ գարնանը կտրում են 15—20 սմ երկարությամբ, յուրաքանչյուր կտրոնի վրա թողնելով 3—4 աչք, և ջերմատանը կամ ջերմոցում տնկում են այգու ավազախառը հողում։ Ավելի հարմար է այդ գործողությունը կատարել ուղղակի բաց գրունտում, հողին որոշ չափով ավազ խառնելով։ Վայրի խաղողը օգտագործվում է շենքերի ճակատների, պատշգամբների, լոջիաների դեկորատիվ ձևավորման համար։ Օգտագործվում է նաև ճաղապատեր, կամարներ, տաղավարներ, ծածկելու և կենդանի դրասանգներ պատրաստելու Համար։
Ուշագրավ է նաև ընձախոտատերևավոր լիանան (A. aconitifotia Bunge), գեղեցիկ թափանցիկ տերևներով։ Երևանի պայմաններում ձմեռում է դրսում, սակայն ուժեղ ցրտերի դեպքում պետք է իջեցնել և ծածկել հողով կամ ծառերից թափված տերևներով։ Հայրենիքը Հյուսիսային Չինաստանն է։