ԱՎԵԼՈԻԿ - ЩАВЕЛЬ

Բազմամյա խոտաբույս է, պատկանում է մատիտեղազգիների ընտանիքին: Ունի իլիկաձև, հզոր զարգացած առանցքային արմատներ: Ցողունն ուղղականգուն է, վերին մասում` ճյուղավորվող, հասնում է 1մ և ավելի բարձրության, տերևները լայն են, նշտարաձև, ներքևինները կոթունավոր են, վերևինները նստած են հանգույցների վրա:
Յուրաքանչյուր տերևածոցից դուրս է գալիս ծաղկափթթությունը` երկսերմ ծաղիկներով, որոնք փնջերով նստած են հուրանի կոթունի վրա: Սերմապտուղը կտրվածքում եռակող է, դարչնագույն և փայլուն: Ավելուկը ծաղկում է հաջորդաբար: Պտղաբերում է ամառվա կեսերին:
Քիմիական բաղադրաթյունը: Ավելուկի արմատը պարունակում է անտրախինոն, դաբաղանյութեր, կոֆեինաթթու և ֆլավոնոիդ: Տերևներում հայտնաբերված են ասկորբինաթթու, կարոտին և ֆլավոնոիդներ: Պտուղները պահունակում են դաբաղանյութեր, վիտամիններ, թրթնջաթթու և թրթնջկաթթվային կալիում:
Օգտագործման եղանակը: Բժշկության մեջ օգտագործել են արմատը, տերևներն ու սերմերը:
Բուլղարական բժշկության մեջ օգտագործել են լյարդի և լեղապարկի գործունեության խանգարման, մաշկային ցաների բուժման համար:
Ռուսական բժշկության մեջ ավելուկն օգտագործել են հաստ և բարակ աղիքների լորձաթաղանթների բորբոքումների, առաջին, երկրորդ աստիճանի զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման բուժման նպատակով:
Հայկական բժշկության մեջ ավելուկն օգտագործել են մելամաղձության, սրտխփոցի, վարակիչ հիվանդությունների, ստամոքսաղիքային ուղու խանգարումների, ստամոքսի գերթթվայնության, նյութափոխանակության խանգարման, մակերիկամների հիվանդությունների, պարանոցի ուռուցքների, ականջաբլթակի խոցի, արյունախխման, որքինի (լիշա) բուժման նպւստակով:
1. 5 գ ավելուկի սերմը ծեծել, խառնել 100 մլ գինու քացախի հետ և խմել` ջերմությունից Առաջացած սրտխփոցի, մելամաղձոտության բուժման համար:
2. Ավելուկի սերմը տերևների հետ միասին ծամել և ուտել` լնդախտի, ատամների թուլացման, լյարդի վարակիչ հիվանդությունների բուժման համար:
3. Ավելուկի տերևը ծամել և դնել ականջաբլթակի խոցի վրա:
4. 1 կգ ավելուկի արմատն աղալ, 1 լ գինու քացախով շաղախել և օրը 3 անգամ 1-ական ճաշի գդալ ուտել` արյունախխման, ստամոքսաղիքային ուղու խանգարումների, գերթթվայնության, նքո-ցի, նյութափոխանակության խանգարման, սրտխառնոցի, մակերիկամների բորբոքային հիվանդությունների բուժման համար: Այդ նույն պատրաստուկը կարելի է օգտագործել քսելու ձևով` բորոտության, պարանոցային ուռուցքների և որքինի բուժման համար: