ՔՐՔՈՒՄ - ԶԱՖՐԱՆ - ШАФРАН, КРОРУС

Բազմամյա խոտաբույս է, պատկանում է հիրիկազգիների ընտանիքին: Արմատը գմբեթաձև սոխուկ է, ծածկված գորշ թեփուկներով, որոնց վրա կան զսպանակաձև օղակներ: Այդ օղակներից դուրս են գալիս արմատավզիկները: Ծաղկացողունը, տերևիկների հետ միասին, պատված է ժապավենաձև թաղանթով (ստորգետնյա մաս): Վերգետնյա մասում տերևիկներն անջատվում են և բավական երկար են, նեղ, նշաձև, կիսաոլորված ծայրով: Տերևները 4-6 հատ են: Վերգետնյա ցողունը ծածկված է նուրբ թաղանթով. Ծաղիկն առանց բաժակի Է, հիմքային մասում` խողովակաձև: Ծաղկաթերթերը 6 հատ են, սպիտակ կաճ բաց մանուշակագույն: Առէջները 5-7 հատ են, վարսանդը 3 հատ: Ծաղկում է ձնհալից անմիջապես հետո:
Քիմիական բաղադրությունը: Պարունակում է գլիկոզիդներ, պիկրոկրոցերին, կրոցին, եթերայուղ, ցինեոլ: Տերևները պարունակում են վիտամիններ, սոխուկը ածխաջրեր, միկրոտարրեր, օսլա, մանրէասպան նյութեր:
Օգտագործման եղանակները: Բժշկության մեջ օգտագործել են բոր հիվանդության, ուռուցքների, սեռական թուլության, կոպերի բորբոքման, ջրգողության, դեղնախտի, միզարգելության, թոքաբորբի, անքնության, սրտի թուլության բուժման համար:
1. 5 քրքումի սոխուկը սերկևիլի հյութով խմել` լյարդի բորբոքումների, ջրգողության, դեղնախտի, լյարդի ուռուցքների, թոքաբորբերի, միզարգելության, անքնության, սրտի թուլության բուժման համար:
2. Քրքումի սոխուկը ծեծել և դնել գլխի խոցերին` դրանց բուժման համար:
Այդ նույնը կարելի է ձվի դեղնուցով շւսղախել և դնել ուռուցքների (նաև նստատեղի), կոպերի բորբոքումներին, սպիտակափառությանը` դրանք բուժելու հնսմար: Ըստ Ամիրդովլաթի, քրքումի հակաթույնը խոզակաղինն է և սերկևիլի հյութը, իսկ փոխարինողը դարչինն է: