ԾԽԱԾԱՂԻԿ - PETUNIA - ПЕТУНЯ

Պատկանում է մորմազգիների (Solanaceae) ընտանիքին։ Հայենիքը Հարավային Ամերիկան Է Ծխածաղիկն (P. hybrida Vilm) ունի մեծ թվով այլատեսակներ, սորտեր։ Բազմամյա բույս Է։ Սակայն մշակվում է որպես միամյա, քանի որ նույն տարվա ցանքի բույսերը ծաղկում և սերմ են տալիս։ Բացի դրանից, Երևանի պայմաններում բաց գրունտում չի ձմեռում։ Որոշ տեսակներ, շնորհիվ իրենց գեղեցիկ ծոպերիզավորության և լիաթերթ ծաղիկների, մշակվում են ջերմատներում թաղարների մեջ։ Բարձրությունը ըստ տեսակների տատանվում Է 20—50 սմ-ի սահմաններում։ 0գտագործվում են ծաղկային ձևավորումներում։ Ծաղիկները լինում են միաթերթ կամ լիաթերթ, միագույն կամ բագմագույն, սպիտակ, վարգագույն, բաց կարմիր, մուգ կարմիր, մուգ մանուշակագույն և այլն։ Ծաղիկները խոշոր են կամ մանր, ունեն թույլ բուրմունք։ Տերևներն ու ցողունը որոշ չափով կպչուն են, որը ավելի ուժեղ է արտահայտվում աշնանը սերմնահավաքի ժամանակ։ Ցողունն ուղղահայաց է կամ փռված։ Փռվող ձևերից աչքի է ընկնում P. mirablilis-ը, որն ունի կարմիր գույնի ծաղիկներ։ Այլ տեսակներից մշակության մեջ հայտնի են P. hybrida grandiflora fimbraiata-ն ծոպերիզավոր ծաղիկներով, P.h.g. superbissima-ն ալիքավոր ծաղկեպսակով և բծավոր երախով։ Կարճահասակ հիբրիդային ձևերից ուշագրավ P.h. nana compacta multiflora-ն, որի բարձրությունը հասնում է 20— 25 սմ-ի, ունի խայտաբղետ կամ միագույն ծաղիկներ։ Ելնելով ծխածաղկի բույսի բարձրությու-նից և փռվածության աստիճանից, օգտագործվում է ցածր գորգային ձևավորումներում և զանազան դեկորատիվ խմբերում։ Բույսը բույսից տսովորաբար տնկում են 20-35 սմ հեռավորության վրա։ Լուսասեր է, սակայն առատորեն ծաղկում է նաև կիսաստվերում։ Հողի նկատմամբ այնքան էլ պահանջկոտ չէ։ Խոնավության նկատմամբ միջակ պահանջկոտ է։ Ծխածաղիկը բազմանում է սերմերով, ինչպես նաև կտրոններով։ Վերջին եղանակով բազմացվում են ջերմատներում ձմեռողները, որոնք (կամ բոլորովին սերմեր չեն տալիս, կամ էլ տալիս են չնչին քանակությամբ, օրինակ լիաթերթ ծաղիկ տվող ծխածաղիկները։ Ցանքը կատարվում է ջերմատանը փետրվար ամսին, սովորական ցանքերի համար նախապատրաստված հողում ցանքարկղերի կամ կավաթասերի մեջ։ Ծլում է 8—12 օրում, ծլունակությունը պահպանում է 3—4 տարի։ Սերմը կլոր է, փոքր, մուգ շագանակագույն,սովորական հիբրիդների սերմերի մեկ գրամում պարունակվում է մոտավորապես 12500 հատիկ, իսկ սուպերբիսսիմա, գրանդիֆլորա, մուլտիֆլորա այլատեսակների մեկ գրամում 7000—7500 հատիկ։ Սերմնահավաքը կատարվում է, երբ սերմնատուփը դեղնում և սկսում է Ճեղքվել։ Ծխածաղիկը որպես փոքրիշատե գազադիմացկուն, խորհուրդ է տրվում օգտագործել արդյունաբերական ձեռնարկությունների բակերի կանաչապատման պրակտիկայում։